"Θυμότανε κανείς γέροντες δασκάλους που
μας άφησαν ορφανούς"
Γ. Σεφέρης
Εν αρχή ην ο Λόγος. Ένας λόγος ανίκητος στη Μάχη. Μια διαλεκτική θεώρηση των πραγμάτων. Μια ερωτική συμφωνία ζωής. Που πάντα συντελείται. Άλλοτε σε φωτεινές αίθουσες διδασκαλίας κι άλλοτε πάλι, μέσα στο δάσος, πλάι στο ποτάμι. Ισορροπώντας στη φοβερή κόψη της σχέσης δασκάλου-μαθητή. Στη φωτιά αυτής της σχέσης. Στη γοητεία της που δεν καταλύεται. Μια μικρούλα λέξη που αυθαδιάζει στα βιβλία του Πλάτωνα. Ένα ταπεινό σύν-ειμι. Αυτό, που οι σοφολογιότατοι το είπανε "διδάσκων", παραδίδω δηλαδή μαθήματα σκαρφαλωμένος σε έδρανα και βάθρα, αντήχησε ως συνύπαρξη, στη σκέψη του τρυφερού γέροντα. Ως συν-ουσία!
Οι παλιοί μας δάσκαλοι μύριζαν λεβάντα και μανταρίνι και πριν προχωρήσουν στην παράδοση του παρακάτω μαθήματος, μας προετοίμαζαν στοργικά. Έπειτα έριχναν ένα σπίρτο στις ψυχές μας και τις πυρπολούσαν. Χαμογελούσαν κι έλεγαν πως το πένθος δεν ταιριάζει στην Ηλέκτρα. Θέλει πήδημα τίγρισσας μες τις ιδέες, μας έλεγαν, και την αλήθεια να την γυρέψουμε στις πηγές της. Μας έλεγαν ακόμη πως θα χρειαστεί ν' αναλωθούμε σε θηριώδεις αγρύπνιες και ν' αποκρυπτογραφήσουμε φθαρμένα χειρόγραφα, πριν φτάσουμε ν' αγγίξουμε μια γνώση ικανή να μεταμορφώσει τον κόσμο.
Γιατί η φύση αγαπάει να κρύβεται. Κι αυτό ποτέ δεν εξαργυρώνεται. Είναι αμύθητο. Και πάντοτε εκτός διδακτέας ύλης. Οι παλιοί μας δάσκαλοι χάθηκαν στη σιωπή. Αλλά διατηρούνται εντός μας. Είναι ο ρυθμός στη σκέψη μας και η συναρμογή στις συντροφιές μας. Είναι αυτό που δονεί τις διαδηλώσεις μας και απειλεί την εξουσία.
Γιατί ισχυρή όσο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και αρχαία όσο και η ιστορία μας είναι η επιθυμία της Εξουσίας ν' αγγίζει τους ανθρώπους. Και να τους μεταμορφώνει σε ανδράποδα. Το μυαλό σκοτεινιάζει τότε, η λειτουργία της μνήμης διακόπτεται, κι εκείνοι που κάποτε υπήρξαν σκεπτόμενοι, που κάποτε - εξαιτίας μιας εκκεντρικής νεότητας - υπήρξαν επαναστατημένοι, γίνονται μισθοφόροι. Συνδαιτημόνες του Πρίγκηπα. Αναλαμβάνουν το χρέος να παραστήσουν ως ορθό αυτό που μόνο στον χώρο της τελετουργίας μπορεί να ανιχνευθεί. Και θέτουν την κραταιά εμπιστοσύνη τους στην υπηρεσία μιας ύποπτης τάξης πραγμάτων.
Είναι οι εγγράμματοι μανδαρίνοι του συστήματος, οι εξάγγελοι της Ιδιωτείας. Συνδαιτημόνες και συνομιλητές του Πρίγκηπα, είναι οι "κύριοι πρυτάνεις", οι στιβαροί "πανεπιστημιακοί δάσκαλοι" που περιφέρουν τις ασύστολες καριέρες τους σε δεξιώσεις, ακαδημίες και τηλοψίες. Σ' ένα συγκλονιστικό Τίποτα. Οφείλουν να διαλαλήσουν πως ο πόλεμος θα υπερτερήσει συντριπτικώς.
Είναι οι υβριστές, που θα διδάξουν τον Πρίγκιπα να τρυπώνει στους θεσμούς και στα φωτεινά τοπία της Ιστορίας, από κερκόπορτες και πόρτες υπηρεσίας. Σαν φάντασμα και σαν σκιά. Που θα προσδώσουν κύρος στο εικονικό, και θα κατασκευάσουν πρόσωπο στο ανυπόστατο.
Είναι οι πολυμαθείς! "Πολυμαθίη νόον έχειν ου διδάσκει...", είπε γι' αυτούς ο διαυγής Εφέσιος.
Είναι οι ηδονικοί Ελπήνορες. Ο Δημόκριτος έκλαψε σαν παιδί για τον ανεόρταστο βίο αυτών των ανθρώπων και τους παρέδωσε στη δικαιοσύνη του Χρόνου.
Στην κοινωνία των πολιτών, αυτοί διακρίνονται όπως το κούφιο στάχυ στα χωράφια. Αγνοώντας δραματικά, πως η ωριμότητα περιφρουρεί το σπόρο της σεμνά.
Είναι μοιραίοι. Ζητούν να διακριθούν μα η φύση τους γίνεται ολοένα και πιο απόμακρη καθώς αυτοί βυθίζονται στο χώμα της λήθης.
Εμείς οι καθηγητές απεργούμε για λόγους συνείδησης. Παλεύουμε άοπλοι στη θλίψη τόσης απουσίας. Αλλά τις νύχτες ονειρευόμαστε τους μαθητές μας. Ονειρευόμαστε γέροντες δασκάλους που μας άφησαν ορφανούς. Τις νύχτες αγρυπνούμε κι η θλίψη μας γίνεται Λάμπουσα. "Ο ήχος βουβός γονάτισε και προσεύχεται κει που 'γειρε ο ήλιος κόκκινος. Και 'μεις προσμένουμε γονατιστοί... μασώντας κρύα ελεημοσύνη..." Αλέξης Δαμιανός
_________________________________________________________
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η εποχή", στις 2/2/1997.
μας άφησαν ορφανούς"
Γ. Σεφέρης
Εν αρχή ην ο Λόγος. Ένας λόγος ανίκητος στη Μάχη. Μια διαλεκτική θεώρηση των πραγμάτων. Μια ερωτική συμφωνία ζωής. Που πάντα συντελείται. Άλλοτε σε φωτεινές αίθουσες διδασκαλίας κι άλλοτε πάλι, μέσα στο δάσος, πλάι στο ποτάμι. Ισορροπώντας στη φοβερή κόψη της σχέσης δασκάλου-μαθητή. Στη φωτιά αυτής της σχέσης. Στη γοητεία της που δεν καταλύεται. Μια μικρούλα λέξη που αυθαδιάζει στα βιβλία του Πλάτωνα. Ένα ταπεινό σύν-ειμι. Αυτό, που οι σοφολογιότατοι το είπανε "διδάσκων", παραδίδω δηλαδή μαθήματα σκαρφαλωμένος σε έδρανα και βάθρα, αντήχησε ως συνύπαρξη, στη σκέψη του τρυφερού γέροντα. Ως συν-ουσία!
Οι παλιοί μας δάσκαλοι μύριζαν λεβάντα και μανταρίνι και πριν προχωρήσουν στην παράδοση του παρακάτω μαθήματος, μας προετοίμαζαν στοργικά. Έπειτα έριχναν ένα σπίρτο στις ψυχές μας και τις πυρπολούσαν. Χαμογελούσαν κι έλεγαν πως το πένθος δεν ταιριάζει στην Ηλέκτρα. Θέλει πήδημα τίγρισσας μες τις ιδέες, μας έλεγαν, και την αλήθεια να την γυρέψουμε στις πηγές της. Μας έλεγαν ακόμη πως θα χρειαστεί ν' αναλωθούμε σε θηριώδεις αγρύπνιες και ν' αποκρυπτογραφήσουμε φθαρμένα χειρόγραφα, πριν φτάσουμε ν' αγγίξουμε μια γνώση ικανή να μεταμορφώσει τον κόσμο.
Γιατί η φύση αγαπάει να κρύβεται. Κι αυτό ποτέ δεν εξαργυρώνεται. Είναι αμύθητο. Και πάντοτε εκτός διδακτέας ύλης. Οι παλιοί μας δάσκαλοι χάθηκαν στη σιωπή. Αλλά διατηρούνται εντός μας. Είναι ο ρυθμός στη σκέψη μας και η συναρμογή στις συντροφιές μας. Είναι αυτό που δονεί τις διαδηλώσεις μας και απειλεί την εξουσία.
Γιατί ισχυρή όσο το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και αρχαία όσο και η ιστορία μας είναι η επιθυμία της Εξουσίας ν' αγγίζει τους ανθρώπους. Και να τους μεταμορφώνει σε ανδράποδα. Το μυαλό σκοτεινιάζει τότε, η λειτουργία της μνήμης διακόπτεται, κι εκείνοι που κάποτε υπήρξαν σκεπτόμενοι, που κάποτε - εξαιτίας μιας εκκεντρικής νεότητας - υπήρξαν επαναστατημένοι, γίνονται μισθοφόροι. Συνδαιτημόνες του Πρίγκηπα. Αναλαμβάνουν το χρέος να παραστήσουν ως ορθό αυτό που μόνο στον χώρο της τελετουργίας μπορεί να ανιχνευθεί. Και θέτουν την κραταιά εμπιστοσύνη τους στην υπηρεσία μιας ύποπτης τάξης πραγμάτων.
Είναι οι εγγράμματοι μανδαρίνοι του συστήματος, οι εξάγγελοι της Ιδιωτείας. Συνδαιτημόνες και συνομιλητές του Πρίγκηπα, είναι οι "κύριοι πρυτάνεις", οι στιβαροί "πανεπιστημιακοί δάσκαλοι" που περιφέρουν τις ασύστολες καριέρες τους σε δεξιώσεις, ακαδημίες και τηλοψίες. Σ' ένα συγκλονιστικό Τίποτα. Οφείλουν να διαλαλήσουν πως ο πόλεμος θα υπερτερήσει συντριπτικώς.
Είναι οι υβριστές, που θα διδάξουν τον Πρίγκιπα να τρυπώνει στους θεσμούς και στα φωτεινά τοπία της Ιστορίας, από κερκόπορτες και πόρτες υπηρεσίας. Σαν φάντασμα και σαν σκιά. Που θα προσδώσουν κύρος στο εικονικό, και θα κατασκευάσουν πρόσωπο στο ανυπόστατο.
Είναι οι πολυμαθείς! "Πολυμαθίη νόον έχειν ου διδάσκει...", είπε γι' αυτούς ο διαυγής Εφέσιος.
Είναι οι ηδονικοί Ελπήνορες. Ο Δημόκριτος έκλαψε σαν παιδί για τον ανεόρταστο βίο αυτών των ανθρώπων και τους παρέδωσε στη δικαιοσύνη του Χρόνου.
Στην κοινωνία των πολιτών, αυτοί διακρίνονται όπως το κούφιο στάχυ στα χωράφια. Αγνοώντας δραματικά, πως η ωριμότητα περιφρουρεί το σπόρο της σεμνά.
Είναι μοιραίοι. Ζητούν να διακριθούν μα η φύση τους γίνεται ολοένα και πιο απόμακρη καθώς αυτοί βυθίζονται στο χώμα της λήθης.
Εμείς οι καθηγητές απεργούμε για λόγους συνείδησης. Παλεύουμε άοπλοι στη θλίψη τόσης απουσίας. Αλλά τις νύχτες ονειρευόμαστε τους μαθητές μας. Ονειρευόμαστε γέροντες δασκάλους που μας άφησαν ορφανούς. Τις νύχτες αγρυπνούμε κι η θλίψη μας γίνεται Λάμπουσα. "Ο ήχος βουβός γονάτισε και προσεύχεται κει που 'γειρε ο ήλιος κόκκινος. Και 'μεις προσμένουμε γονατιστοί... μασώντας κρύα ελεημοσύνη..." Αλέξης Δαμιανός
_________________________________________________________
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η εποχή", στις 2/2/1997.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου